Hiç telefonunuzdaki iki farklı finans uygulamasını aynı anda açıp, baktığınız hisse senedinin, altının veya kripto paranın fiyatının birbirinden tamamen farklı olduğunu fark ettiniz mi?
Bu durum aslında sandığınızdan çok daha sık yaşanıyor ve çoğu zaman kullanıcılar arasında "Acaba hangi uygulama doğru söylüyor?" endişesine yol açıyor. Esasında bu fiyat farklılıklarının arkasında teknolojik altyapılardan piyasa dinamiklerine kadar uzanan oldukça mantıklı sebepler var ve bu içeriğimizde bu detaylara hep birlikte bakacağız.
Öncelikle bilmeniz gereken ilk şey, kullandığınız uygulamaların fiyat verilerini farklı kaynaklardan temin ettiğidir. Her borsa veya takip uygulaması, verileri işleyen farklı veri sağlayıcılarla çalışır ve bu sağlayıcıların borsalardan veriyi çekip uygulamanıza yansıtma hızları değişiklik gösterebilir.
Kimi uygulama veriyi doğrudan ana kaynaktan anlık ve ücretli bir şekilde çekerken, kimisi maliyetleri düşürmek için veriyi saniyeler hatta dakikalar sonra güncelleyen bir aracı kurumdan alıyor olabilir. Bu da ekranınıza yansıyan rakamların, diğer profesyonel uygulamalara göre biraz geriden gelmesine veya önden gitmesine neden olur.
Özellikle kripto para piyasalarında görülen bu durumun bir diğer temel sebebi ise arz ve talep dengesinin her borsada kendine özgü olmasıdır. Bir varlığın fiyatı, o borsada gerçekleşen son işlemle belirlenir. Eğer A borsasında çok yüklü bir satış yapılırsa fiyat orada aniden düşebilir ancak bu satış işlemi B borsasında gerçekleşmediği için orada fiyat hâlâ yüksek görünebilir.
Piyasalar birbirine bağlı olsa da her borsa aslında kendi içindeki alıcı ve satıcıların belirlediği kapalı bir ekosistem gibidir ve fiyatların küresel ölçekte eşitlenmesi zaman alır. Buna finans dünyasında "arbitraj" fırsatı denir ancak son kullanıcı için bu durum sadece kafa karışıklığı olarak ekrana yansır.
Bazen de gördüğünüz fiyat farkı, uygulamanın size sunduğu "görünen" fiyata kendi komisyonlarını veya işlem makasını (spread) dâhil etmesinden kaynaklanır. Bazı platformlar "komisyonsuz işlem" vaadiyle çalışsa da aslında alım-satım fiyatları arasındaki farkı açarak kâr elde ederler.
Yani ekranda gördüğünüz rakam, o varlığın saf piyasa değeri değil, o uygulamanın size satmayı teklif ettiği fiyat olabilir. Bu yüzden bir uygulama size ham piyasa verisini gösterirken, diğeri üzerine kendi hizmet bedeli eklenmiş hâlini sunuyor olabilir, bu da doğal olarak rakamların eşleşmemesine yol açar.
Son olarak teknolojik faktörleri ve yenileme sıklığını da göz ardı etmemek gerekir. Bazı uygulamalar pil ve veri tasarrufu sağlamak amacıyla fiyatları her saniye yerine on saniyede bir veya dakikada bir günceller. Sizin "anlık" sandığınız veri aslında birkaç saniye öncesine ait olabilir.
Ayrıca internet bağlantı hızınız veya uygulamanın sunucularındaki anlık yoğunluk da verinin ekranınıza geç düşmesine sebep olabilir. Piyasaların çok hareketli olduğu anlarda saniyelerin bile önemi büyüktür ve bu küçük gecikmeler uygulamalar arasında ciddi fiyat uçurumları varmış gibi görünmesine yol açar.
